Vanuit ons thema Transitie & Mobiliteit kijken we terug op een goed en inspirerend jaar. Met een nieuwe naam is 2024 ook voor ons een transitiejaar geweest. We kijken uit naar onze samenwerkingen (bestaand én nieuw) in 2025. Graag staan we nog even stil bij onze activiteiten in de afgelopen maanden. Zo gaven collega’s Susan en Edo op het MRA Smart Mobility congres een workshop over begeleidingsethiek. Dit congres vond in oktober plaats in Amsterdam, georganiseerd door het MRA Smart Mobility Platform. Onze inzet was deelnemers mee te nemen in het proces van de begeleidingsethiek en hoe dit kan helpen in casussen waar verschillende belangen botsen en draagvlak voor bepaalde beslissingen fragiel is. De sessie werd twee keer gegeven en tijdens beide keren kwamen er vanuit ‘de zaal’ treffende casussen voorbij die gebruikt konden worden om plenair in sneltreinvaart het proces van begeleidingsethiek te doorlopen. Eén van de reacties van de deelnemers: “Was leuk en interessant! Ben benieuwd naar de ‘ethische blik’ bij nog meer van mijn projecten.”
In november waren we aanwezig op het CVS-congres, dit jaar in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Geheel passend bij deze locatie hebben we in een treincoupé verteld over hoe ethiek het mobiliteitsbeleid in Nederland sterker en verantwoorder kan maken. Tijdens deze sessie vond er een mooie, open dialoog plaats over of, waar en hoe ethiek een plek kan hebben binnen mobiliteit. We zetten wat quotes uit de sessie op een rij:
“Ik zie zeker de meerwaarde van ethiek in mobilteitsbeleid. Ethische uitgangspunten zoals het utilitarisme of egalitarisme in publieke mobiliteit blijven onderbelicht en daardoor lopen discussies ook heel vaak vast. We vragen ons af ‘waarom doen we dit nou eigenlijk?’ en iedereen probeert zijn eigen hachje te redden. Als je het hierover kan hebben kan je tot een gemeenschappelijke grondslag komen van wat we moreel acceptabel vinden en ‘dit is de ondergrens, tot hier en niet verder.”
“Vanuit hier [de tools benoemd in het paper] kan men verder uitbouwen: wat betekenen de waarden die men belangrijk vindt concreet. Ik merk dat de discussies echt mislukken, gewoon vastlopen en ik kom gewoon niet verder. Dus ik ga jullie methode zeker gebruiken, het lijkt me heel waardevol.”
“Je merkt dat wanneer de morele vragen worden gesteld het eigenlijk al bijna te laat is, om aan de rem te trekken. In het hele proces zitten al belangrijke morele keuzes die [onbewust] worden gemaakt. Wanneer je aan het onderhandelen bent en je de ‘taart groter wilt maken’ dan ben je al te laat. Door de waardenafwegingen zoals jullie laten zien al eerder in het proces expliciet te maken kun je dit voorkomen.”
Zoals één van de deelnemers hierboven al noemde is een belangrijke kern van onze boodschap het explicieter maken van waarden en welke afweging hierin gemaakt wordt bij het nemen van besluiten. In het door ons ingediende paper voor het congres valt hier nog veel meer over te lezen. Ook via deze weg willen wij iedereen bedanken die aan onze sessies heeft deelgenomen en het gesprek is aangegaan. Dit geeft ons de kans om onze ideeën verder aan te scherpen om vervolgens deze uit te werken naar toepassingen en advies, die, in onze ogen, de wereld een stukje mooier en beter kunnen maken. Wij zijn van plan om ook in 2025 van ons te laten horen. Voor een rechtvaardig toekomstperspectief van iedereen blijven we pleiten om juist ook in de mobiliteitssector vaker de besluiten langs een ethische lat te leggen.
